Aisea e tatau ai ona e asiasi i Gordion?
O Gordion, sa avea ma laumua o le Malo malosi o Phrygian, ua taoto nei i le nuu toafilemu o Take e lata ane i Ankara. E taʻutaʻua mo lona taua faʻasolopito ma lona Tupu lauiloa o Midas. Afai e te fiafia i tagata anamua, Gordion e tatau. O le 'upega tafaʻilagi e ofoina atu se faʻamatalaga i se lalolagi ua leva ona galo ma valaʻaulia oe e faʻamatalaina le mealilo o le lauiloa Gordian knot. E le gata mo tagata fiafia i tala faʻasolopito, ae faʻapea foʻi mo tagata e fiafia i tala faʻasolopito ma talatuu, Gordion o se nofoaga mataʻina.
Talafaasolopito: O le a le mea e sili ona manaia ai Gordion?
Gordion e sili ona lauiloa mo Gordian Knot ma King Midas. O le nonoa, na fai mai na tipiina e Alesana le Sili, o le faatusa lea o se faafitauli e le mafai ona fofoina e ala i se sasa malosi. Ua oo i le aai le tele o taʻitaʻi ma aganuu, e tofu uma lava ma o latou faailoga. O suʻesuʻega faʻasolosolo iinei e mataʻina ma ofoina atu se vaaiga i le fausaga o Phrygian, faatufugaga ma le olaga i aso faisoo.
Gordion – Le fatu o Ferukia
O Gordion o le laumua o Phrygia anamua, e tu i Turkey i aso nei e lata ane i le nuu i aso nei o Yassıhüyük e tusa ma le 70 kilomita i saute sisifo o Ankara. Na olaola mai le 12 i le 7 senituri TLM. TLM ma sa lauiloa i ona tupu mauoa, faatufugaga lavelave ma fausaga lavelave. O le aai sa faia se sao taua i le vaaiga anamua ma tulaga faaupufai o Asia Itiiti.
King Midas - O le tamaloa e iai le paʻi auro
O le Tupu o Midas o se tasi o tagata sili ona taʻutaʻua i le lalolagi anamua, e lauiloa mai tala faʻasolopito Eleni mo lana "paʻi auro". O ia o se tupu faasolopito o Ferukia, e ui o le tele o tala o loo siomia ai o ia e sili atu talafatu nai lo tala faasolopito. O se tasi o tala sili ona lauiloa o loʻo taʻu mai ai le auala na ia fesili ai ia Dionysus mo le mafai ona liliu mea uma na ia paʻi i ai i auro, lea na iu lava ina faʻamaonia o se fetuu. O le mea moni faʻasolopito o Midas o loʻo tanumia i totonu o faʻasologa o tala faʻasolopito o Gordion, lea na maua ai foi se tumulus tele (laulauasiga) na mafua ia te ia.
Le Gordian Knot
O le Gordian Knot o se tala fa'asolopito e feso'ota'i vavalalata ma le taulaga o Gordion. O le nonoa o se nonoa faigata tele lea na puipuia ai le kariota a le tupu muamua o Gordios. Na valoia e faapea o se tasi e mafai ona tatalaina le nonoa o le a avea ma pule o Asia. Na asiasi atu Alesana le Sili i le 333 T.L.M. BC ma fai mai e leʻi tatalaina le nonoa, ae na ia tipiina i lana pelu, lea na vaʻaia o se fofo malosi i se faʻafitauli e foliga mai e le mafai ona fofoina. O lenei gaioiga na faʻatusalia ai lana pulega i luga o Asia ma lona taʻuleleia o se tasi o manumalo sili i le talafaasolopito.
Su'esu'ega ma le taua
O Gordion ua avea nei ma nofoaga taua o suʻesuʻega anamua. O le eliina ua faʻaalia ai le tele o mea faʻapitoa, fausaga o fale ma le tumuli tetele, e aofia ai le mea e taʻua o le Midas Mound. O nei su'esu'ega e maua ai fa'amatalaga i le olaga i aso faisoo, tapuaiga, faatufugaga ma tu ma aga a tagata Ferukia ma o latou tuaoi. Soo se asiasiga i Gordion o se sootaga tuusaʻo i nei tala anamua ma ofoina atu se avanoa e le masani ai e vaʻai ai i toega faaletino o talatuu a Midas ma le Gordian Knot.
I Gordion o le a le gata ina e fetaiai ma toega o se aai anamua, ae o ata foi o talatuu tetele ma talatuu o loʻo faʻaauau pea ona faʻatulagaina aganuu i Sisifo i aso nei. O se nofoaga e tu'ufa'atasia ai tala fa'asolopito ma tala fa'asolopito, e ofoina atu ai se va'aiga tulaga ese i aso ua tuana'i.
Aafiaga i Gordion: O le a le mea e fai?
- Asiasi i le Gordion Museum: O iinei o le ae maua ai se tuufaatasiga o mea taua e sau mai le eliina o le aai.
- Su'esu'e le tumuli: O nei tuugamau tetele, e aofia ai ma le tuugamau o le Tupu o Midas, ua aumaia ai se vaaiga mataʻina.
- Savali i totonu o fa'atafunaga: O toega o le aai anamua, e aofia ai pa o le aai ma le maota, o loo vaaia pea ma manaia e sailiili.
Fa'afiafiaga i Gordion
Gordion o se aai anamua i Turkey e sili ona lauiloa ona o lona sootaga i le tagata lauiloa o le Tupu Midas. O nisi nei o mea mata'ina ma nofoaga fa'asolopito i Gordion:
- Tumulus o Midas (Midas' Burial Mound): O lenei maa tanu tele masalo o le faailo sili ona lauiloa o Gordion ma e fai mai o le tuugamau o le Tupu lauiloa o Midas.
- Falemataaga a Gordon: O le falemataaga i luga o le upega tafaʻilagi o loʻo iai se aofaʻiga mataʻina o mea taua na maua i Gordion. O iinei e mafai ona e vaʻaia ai mea faʻamanatu mai vaitau eseese o le talafaasolopito o le aai.
- Gordion Acropolis: I luga o le mauga o Gordion o loʻo i ai le Acropolis, o se 'olo anamua lea e mafai ona e fiafia ai i vaaiga mataʻina o le eria lata ane.
- Midas Palace: O lenei maota lavelave na amata mai i le 8th seneturi BC. O se faʻamaoniga taua o suʻesuʻega anamua ma o loʻo i ai toega o le maota o le Tupu o Midas.
- Phrygian stelae: I Gordion o le ae maua ai maa Phrygian ma tusitusiga e maua ai le malamalama i le gagana ma aganuu a tagata Frigia.
- Gordion Citadel: O le Citadel of Gordion o se isi tala faʻasolopito ma faʻaalia ai le atinaʻeina o fausaga o le taulaga i le tele o seneturi.
- Vanu o Phrygian: O le nu'u lata ane o Gordion e ofoina atu se vaaiga faanatura matagofie ma vanu, vaitafe ma toega anamua.
- O pa o le aai: O pa o le aai anamua o Gordion o se faʻataʻitaʻiga mataʻina o fausaga puipui puipui anamua.
- Phrygian Valley Archaeological Park: O lenei paka su'esu'e e maua ai ala savaliga ma le avanoa e su'esu'e ai le laufanua tuai o Gordion.
- Fa'alavelave tu'ugamau: I le eria o Gordion o loo i ai ni tuugamau eseese ma necropolises e faailoa mai ai faiga tanu o tagata Ferukia.
Gordion o se nofoaga mataʻina mo tagata faʻasalalau tala faʻasolopito ma tagata fiafia i suʻesuʻega. O le aai e ofoina atu se vaaiga i le aganuu ma le talafaasolopito o Phrygian, faapea foi ma le talatuu a le Tupu o Midas, ma avea ai ma nofoaga tulaga ese.
Ulufale, taimi tatala ma ta'amilosaga ta'iala
Mo faʻamatalaga lata mai i pili ulufale, taimi tatala ma avanoa avanoa, asiasi i le upega tafaʻilagi aloaia poʻo ofisa turisi i le lotoifale. E fautuaina e siaki muamua tau ona e mafai ona suia.
ulufale
- Totogi ulufale: O tau ulufale i Gordion e mafai ona fesuisuiai, ae masani lava i totonu o se tulaga taugofie mo se nofoaga iloga. E fautuaina e fa'afeso'ota'i le 'upega tafa'ilagi aloa'ia po'o ta'iala femalagaa'i lata mai mo tau sili ona lata mai.
- Totogi: E masani ona iai fa'aitiitiga mo tamaiti aoga, matutua ma tamaiti. E mafai foi ona maua tau o vaega.
tatalaina taimi
- Taimi o le tau mafanafana: I masina o le tau mafanafana, o nofoaga o suʻesuʻega anamua i Turkey e masani ona tatala umi, o nisi taimi mai le vaveao i le leva o le aoauli.
- Taimi o le tau malulu: Atonu e pupuu taimi e tatala ai i le taumalulu. O aso malolo ma mea fa'apitoa e ono a'afia ai itula tatala.
- Fa'amatalaga lata mai: Mo fa'amatalaga sili ona sa'o ma fa'aonaponei, e tatau ona fa'afeso'ota'i le upegatafa'ilagi aloaia a le nofoaga po'o nofoaga autu o fa'amatalaga turisi.
taiala
- Ta'amilosaga i luga ole laiga: O tafaoga o se auala sili lea e aoao atili ai e uiga i le tala faasolopito o Gordion, King Midas ma le Gordian Knot. O ta'iala fa'apolofesa e mafai ona tu'uina atu fa'amatalaga au'ili'ili o fa'atafunaga, mea eli ma tala fa'asolopito.
- Ta'amilosaga Tuma'oti: E mafai ona tusi muamua malaga ta'itasi ma ofoina atu se poto masani fa'apitoa.
- Ta'amilosaga ta'iala a le tagata lava ia: E mafai fo'i e tagata asiasi ona su'esu'e le 'upega tafa'ilagi i latou lava e fa'aaoga ai fa'amatalaga fa'amatalaga po'o polokalama feavea'i.
Fautuaga a tagata asiasi
- Fuafuaga: Siaki itula tatala ma tau muamua, aemaise lava pe afai o loʻo e faimalaga i fafo o le vaitau.
- Taimi sili e asiasi ai: O le vaveao po o le leva o le aoauli o taimi sili ia e aloese ai mai le motu o tagata ma fiafia i le nofoaga i se tau malulu.
- Oloa: Manatua e fai lavalava ma seevae talafeagai mo se nofoaga o suʻesuʻega anamua ma aumai vai ma puipui o le la.
Mo faʻamatalaga sili ona saʻo ma faʻaonaponei e uiga i pili ulufale, itula tatala ma tafaoga, e fautuaina e asiasi i le upega tafaʻilagi aloaia pe siaki saʻo i le nofoaga poʻo le ofisa o tagata tafafao maimoa.
Mata'aga i le eria
E tele isi fa'afiafiaga ma nofoaga e mafai ona e asia i Gordion i Turkey. O nisi nei o latou:
- Ankara: O le laumua o Turkey e tusa ma le 80 kilomita i matu sasaʻe o Gordion ma ofoina atu le tele o tala faasolopito ma aganuu, e aofia ai le Mausoleum Anıtkabir, le Falemataaga o Anatolian Civilizations ma le Ankara Citadel.
- Hattusa: E tusa ma le 150 kilomita i matu sasaʻe o Gordion, o lenei laumua anamua o le Emepaea o Heti o loʻo faʻaalia ai mea faʻaleagaina e aofia ai malumalu, pa o le aai ma le Faitotoa Heti.
- Alacahöyük: O le isi lea nofoaga taua o suʻesuʻega anamua e lata ane i Gordion, e lauiloa i ona toega ma tuugamau a sa Heti.
- Esekisehir: E tusa ma le 100 kilomita i sisifo o Gordion, o lenei taulaga o loʻo ofoina atu se faʻaaliga matagofie, paka ma falemataʻaga, e aofia ai le Meerschaum Museum.
- Tuz Gölü (Sate Leki): E tusa ma le 60 kilomita i sautesisifo o Gordion, o lenei vaituloto tele masima o se mea faʻapitoa faʻanatura e fetaui lelei mo ata.
- Aizanoi: E tusa ma le 170 kilomita i sautesisifo o Gordion, o lenei aai anamua o loʻo faʻamaualuga ai faʻatafunaga mataʻina o Roma, e aofia ai se fale mataaga ma malumalu.
- Vanu o Phrygian: O le itulagi o Gordion o se vaega o le Vanu o Phrygian, lea e ofoina atu le tele o isi nofoaga suʻesuʻe ma toega a Phrygian.
- Yassihöyük: O lenei nofoaga su'esu'e e lata ane i Gordion o lo'o iai toega o se aai Late Bronze Age ma se tama'i falemata'aga.
- Afyonkarahisar: O lenei aai e tusa ma le 200 kilomita i sautesisifo o Gordion ma e lauiloa mo ona vaitaele, le Afyonkarahisar Castle ma le Hacı Şerif Mosque.
- Göynüş Vadisi National Park: O lenei paka a le atunu'u e latalata i Gordion e ofoina atu auala savali, laufanua matagofie ma avanoa e matamata ai manulele.
O nei fa'afiafiaga ma nofoaga o lo'o siomia ai Gordion e ofoina atu le tele o mea na tutupu, mai nofoaga fa'asolopito ma tala fa'asolopito i le matagofie fa'anatura ma aai fa'aonaponei. E mafai ona e suʻesuʻeina le tamaoaiga o aganuu ma talaʻaga o lenei itulagi o Turkey.
Fautuaga mo lau asiasiga
- Fa'amau seevae lelei: O le a e savali tele i luga o ala le tutusa.
- Ave vai ma mea'ai ma oe: E na'o le fa'atapula'aina o mea'ai ile nofoaga.
- Siaki le tau: Fuafua lau asiasiga i se aso manino, ae le vevela tele.
Ua uma ona iai sau fa'amanatu?
'Aua ne'i galo e fa'atau se tama'i fa'amanatu po'o se faiva fa'aleaganu'u e fa'amanatu ai lau malaga i Gordion! Mai kapeta lalaga lima i nai faʻataʻitaʻiga laiti o le nonoa Gordian, e tele auala e aumai ai se vaega o lenei lalolagi anamua i lou fale.
Sau iina: E fa'afefea ona e alu i Gordion?
Gordion e tusa ma le 70 kilomita i sautesisifo o Ankara. E mafai ona e sau iina i le taavale poʻo le pasi mai Ankara. E iai auaunaga masani a pasi ma e tusa ma le itula le malaga.
Taunuu ile taavale:
- Mai Ankara: Gordion e tusa ma le 80 kilomita i sisifo o Ankara. E mafai ona e uia le auala D260, lea e tau saʻo i Polatlı, ma mai iina mulimuli i faʻailoga i Gordion.
- Auala e paka ai taavale: E masani lava ona i ai le paka mo tagata asiasi i le nofoaga o mea anamua.
Taunuu i felauaiga lautele:
- Busi: O loʻo i ai auaunaga masani pasi mai Ankara i Polatlı. Mai Polatlı e mafai ona e ave se taxi poʻo se minibus i le lotoifale (dolmuş) i Gordion.
- nofoaafi: O nofoaafi e fesoʻotaʻi ma Ankara ma Polatlı, mai le mea e mafai ona e faʻaauau ai i Gordion ile taxi poʻo le pasi.
Fautuaga mo le alu iina:
- Fuafuaga: Siaki taimi ma avanoa i luma atu, aemaise lava i faaiuga o vaiaso ma aso malolo.
- Taimi malaga: O le faigamalaga mai Ankara i Gordion e tusa ma le 1 i le 2 itula, e faʻatatau i le auala o felauaiga ma felauaiga.
- Felauaiga i le lotoifale: I Polatlı e masani ona e mauaina avetaavale i le lotoifale o le a ave saʻo tagata asiasi i Gordion.
Ina ia faia lau faigamalaga i le manaia ma le lelei e mafai, e fautuaina e fuafua muamua lau auala, faʻatalanoa taimi o loʻo iai nei ma, pe a manaʻomia, tusi muamua le felauaiga. O se asiasiga i Gordion e mafai ona tuʻufaʻatasia lelei ma se nofo i Ankara poʻo se maimoaga sili atu i le itulagi.
Fa'ai'uga: Aisea ua avea ai Gordion ma mea e le mafaagaloina
Gordion e le gata o se vavega faʻasolopito, ae o se malaga foi i le loloto o le talafaasolopito o tagata. O faʻatafunaga ma mea faʻapitoa e faʻamatalaina tala o le mana, faʻalavelave ma le ofoofogia o tufuga. A maeʻa se aso iinei, o le ae toe foʻi mai ma se malamalama loloto atu i le lalolagi anamua ma manatuaga e le mafaagaloina.
Tuatusi: Gordion Ancient City, Gordion Antik Kenti, Yassıhüyük, 06900 Polatlı/Ankara, Türkiye